Không nên bỏ công chứng chuyển nhượng nhà đất

Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi đang đưa ra lấy ý kiến, trong đó có phần không cần công chứng các hợp đồng giao dịch nhà đất. Giới luật sư cho rằng, cần sửa đổi điểm này. Tuy là điểm nhỏ nhưng lại có sức ảnh hưởng rất rộng đến xã hội từ người mua nhà đến giới đầu tư bất động sản.

Trong khi đó những người làm công chứng cũng cho rằng, vẫn nên công chứng các hợp đồng mua bán nhà đất, bản công chứng chính là bằng chứng có giao dịch giữa bên bán với bên mua một giá trị lớn. Nhất là tình trạng giả mạo giấy tờ trong những năm gần đây đang tăng.

Thế nên lâu nay trong các giao dịch nhà đất, bên bán thường khuyến khích người mua bằng cách sau khi có công chứng bên mua sẽ giao hết tiền. Bởi chỉ cần có bên bán bên mua đồng ký tên dưới mỗi bản hợp đồng có cơ quan công chứng đóng dấu, người mua bắt đầu đi đến Sở Tài nguyên - Môi trường sang tên chính chủ.

Khi đã sở hữu chính chủ ngôi nhà, người đứng tên kế tiếp trong bìa hồng – bìa đỏ theo lộ trình pháp luật quy định sẽ được nhập hộ khẩu, cho con đi học đúng tuyến và quan trọng nhất là các bản công chứng đã chứng minh giao dịch nhà đất thành công, người chủ sở hữu có thể thế chấp ngân hàng vay vốn làm ăn trên chính tài sản bất động sản đó.

Nhà đất vốn là một tài sản lớn của người dân, mua bán không cần công chứng chỉ với lý do của nhà soạn dự thảo luật là hướng cải cách thủ tục hành chính. Tuy nhiên nếu bỏ qua một bước rất quan trọng này liệu người dân bỏ ra tiền tỷ có dám mua nhà? Câu chuyện hàng chục ngàn căn nhà tại TP. Hồ Chí Minh người dân mua đã trả hết tiền và sinh sống cả chục năm qua nhưng đến nay vẫn chưa có một mảnh giấy chủ quyền là một ví dụ.

Sở Tài nguyên – Môi trường thành phố đã gióng lên như một hồi chuông cảnh báo các chủ đầu tư, làm người mua thấp thỏm khi ở trong chính ngôi nhà của mình. Từ chỗ không có giấy chủ quyền nhà đã gây nhiều khó khăn trong việc mua bán đối với những nhà không có chủ quyền, bởi khi giao dịch lấy gì để công chứng hợp đồng. Giá nhà đất chưa có giấy chứng nhận cũng bị đánh giá thấp hơn.

Sự cần thiết của công chứng đối với một hợp đồng bất động sản không đơn thuần chỉ là làm chứng cho một giao dịch thành công. Điều quan trọng hơn đối với công chứng một hợp đồng chuyển nhượng một ngôi nhà hay mảnh đất chính là tính hợp pháp trong thương mại và nghĩa vụ thuế nhà đất với quốc gia.

Không cần công chứng đối với hợp đồng mua bán nhà đất, thuế nhà đất thu hàng năm sẽ thu ai và không có gì đảm bảo chắc chắn rằng thị trường bất động sản sẽ không rối thêm. Chưa kể trên 60% tài sản đảm bảo cho các khoản vay tín dụng hiện nay là bất động sản, vì nhà đất có tính thanh khoản cao so với các hàng hóa khác.

Sẽ không hợp lý và không ai dám bỏ tiền tỷ ra mua một ngôi nhà để rồi chẳng có đại diện nào làm chứng. Những biểu giá đất đai do Nhà nước xây dựng lâu nay vốn lỗi thời ngay sau khi áp dụng, nay không có hợp đồng công chứng đối với chuyển nhượng tài sản bất động sản có thể sẽ ngày càng xa vời với giá thị trường.

Hiện các giao dịch đất đai đang có công chứng khi chuyển nhượng mà bản thân bên bán bên mua đã bắt tay nhau để khai giá trị thấp tối thiểu, thậm chí cho tặng để trốn nghĩa vụ thuế. Không có công chứng chứng minh nhà đất đã được mua bán hợp pháp, không ai dám bỏ một số tiền lớn ra mua một mảnh đất hay ngôi nhà.

Một dự thảo luật nhất thiết phải được xây dựng trên cơ sở khoa học và thực tiễn, nó khác với quan điểm cá nhân – bởi cá nhân có thể có nhiều ý kiến khác nhau, nhưng cuối cùng người quyết định chọn lựa ý kiến nào vẫn là nhà ban hành chính sách. Không thể khuyến khích một hình thức xây dựng dự thảo luật định bằng những ý chí chủ quan thiếu thực tế hoặc chỉ dựa vào ý kiến cá nhân để rồi gây mất lòng tin vào sự nghiêm minh của luật pháp.

- Theo Thời báo Ngân hàng