1. Trong công văn trên, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đặc biệt lưu ý, cần tập trung chỉ đạo việc hỗ trợ nhà ở cho người nghèo, đặc biệt là các hộ nghèo, khó khăn về nhà ở tại khu vực hải đảo, miền núi. Còn tại các khu công nghiệp, đô thị thì phải phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người lao động. Hệ thống khu tập thể, chung cư, khu dân cư cũ một lần nữa lại được đặt trong "tầm ngắm” với chủ trương xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp nhằm cải tạo, xây mới. Trong quá trình triển khai, các địa phương phải thực hiện nghiêm túc việc dành quỹ đất 20% của các dự án phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị mới để xây dựng nhà ở xã hội.
Chủ trương xây nhà bán đối với người thu nhập thấp đã được triển khai từ hơn 2 năm trước. Tuy nhiên, hiệu quả không cao. Nói như GS Đặng Hùng Võ, nếu xây nhà ở cho người thu nhập thấp mà lại dùng nguồn tín dụng thương mại thì giá nhà vẫn đội lên, có nghĩa là những đối tượng này vẫn không có cơ hội mua nhà. Theo ông Võ, để giải quyết được vấn đề thì động lực phải bắt đầu từ cộng đồng những người có thu nhập thấp, chứ không phải xuất phát từ các doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Muốn hạ giá nhà thu nhập thấp thì phải bắt đầu từ kiểm soát việc hình thành giá, trong đó có các khâu đền bù giải phóng mặt bằng, lãi suất ngân hàng đối với chủ dự án và với người đi vay để mua nhà.
2. Trong năm 2013 này, Bộ Xây dựng đặt mục tiêu xây 70.000 căn nhà ở xã hội, dành cho người thu nhập thấp. Tuy nhiên, một con số thống kê cho thấy, tại thời điểm cuối tháng 2 đầu tháng 3, vẫn còn khoảng 100.000 căn diện này chưa có người ở. Vì sao?
Có thể dẫn ra một ví dụ để lý giải vấn đề: Dự án nhà thu nhập thấp Đại Mỗ (Từ Liêm, Hà Nội) bắt đầu bàn giao căn hộ từ tháng 1, nhưng đến hết tháng 2 mới chỉ có 10 hộ dọn vào ở tòa CT1 trên tổng số 40 căn và 20 hộ vào ở tòa CT2 trên tổng số 84 căn. Theo ông Lê Ngọc Ước, GĐ Công ty hạ tầng và đô thị Viglacera, chủ đầu tư dự án, thì lý do chính là các hộ chưa có tiền thanh toán nốt cho chủ đầu tư. "Nếu khách hàng không thể đóng tiền đợt cuối khi quá hạn bàn giao thì chúng tôi buộc phải lấy lại nhà để bán cho những đối tượng thu nhập thấp khác”, ông Ước cho biết.
Thống kê của Bộ Xây dựng, trên cả nước có 27/56 dự án nhà thu nhập thấp đã được hoàn thành nhưng chỉ có 55.000 căn hộ có người vào ở trên tổng số 156.000 căn. Cốt lõi của vấn đề vẫn là đối tượng được ưu tiên mua nhà không có tiền để thanh toán cho chủ đầu tư. Họ chỉ còn biết trông chờ vào nguồn vốn vay của ngân hàng với lãi suất thấp. Bên cạnh đó, cũng sẽ có khoảng 10.000 tỷ đồng vốn cho nhà ở xã hội đã được Bộ Xây dựng ký kết với Ngân hàng BIDV- theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam. Tuy nhiên, nói như ông Phạm Sỹ Liêm (Tổng hội Xây dựng Việt Nam) thì nếu như phía NHNN không có, tiêu chí cho vay rõ ràng thì 10.000 tỷ đồng hay gấp đôi số đó thì người thu nhập thấp cũng khó được hưởng lợi.
Nhưng dẫu sao, hy vọng cũng vẫn được nhen nhóm, xuất phát từ cả hai nguồn: thứ nhất là người thu nhập thấp khi mua nhà xã hội sẽ được hưởng ưu đãi lãi suất từ phía ngân hàng; thứ hai, dòng vốn khá lớn đã được bơm vào khu vực này. Đặc biệt, người thu nhập thấp không chỉ mua mà còn được thuê nhà với những dự án đang chuẩn bị vận hành. Vì thế, không ít chuyên gia lĩnh vực BĐS cho rằng, chúng ta vẫn có thể tiếp tục giấc mơ về một căn nhà.
