Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi): Điều chỉnh quy định thu hồi đất

Theo báo cáo Tổng hợp kết quả lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) của Chính phủ, đã có tổng cộng 6.958.848 lượt ý kiến góp ý của tổ chức, cá nhân vào tất cả các nội dung của dự thảo Luật. Trên cơ sở các ý kiến đóng góp của nhân dân, cơ quan soạn thảo đã tiếp thu một số ý kiến để đưa vào dự thảo này.

Cụ thể, về ý kiến đề nghị Nhà nước không thực hiện thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội, cơ quan soạn thảo tiếp thu và chỉnh lý vào dự thảo Luật theo hướng rà soát để chuyển các dự án phát triển kinh tế, xã hội mà trong đó có lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng vào nhóm các dự án được Nhà nước thu hồi vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng.

Bên cạnh đó, để kiểm soát chặt chẽ việc thu hồi đất, các dự án này cần phải được Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư, HĐND cấp tỉnh thông qua.

Cụ thể, dự thảo quy định việc thu hồi đất để thực hiện các dự án, công trình quan trọng quốc gia phải do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư; thu hồi đất để xây các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế, các dự án, công trình quan trọng do Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư.

Đối với việc thu hồi đất thực hiện các dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới, xây dựng các công trình để chỉnh trang đô thị, chỉnh trang khu dân cư nông thôn, cụm công nghiệp dự thảo yêu cầu phải được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua; đối với các dự án tái định cư, nhà ở cho sinh viên, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, các dự án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) thì Nhà nước phải thực hiện. Còn những dự án phát triển kinh tế, xã hội khác thì nhà đầu tư phải thỏa thuận giá đất với người dân.

Một điểm mới đáng chú ý trong dự thảo này là quy định Nhà nước thu hồi đất để tạo quỹ đất sạch và thực hiện giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua hình thức đấu giá. Uỷ ban Kinh tế Quốc hội cho rằng, quy định này sẽ giúp Nhà nước điều tiết được phần giá trị tăng thêm từ đất không phải do người sử dụng đất tạo ra, tạo nguồn thu để thực hiện bồi thường, hỗ trợ cho người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất, bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, của người sử dụng đất và của nhà đầu tư.

Làm rõ loại dự án KT-XH theo từng mục đích

Cho ý kiến đối với dự thảo, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng: Nếu bỏ quy định nhà nước thu hồi đất đối với các dự án phát triển KT-XH thì cần phải làm rõ dự án KT-XH nào đưa vào mục đích quốc phòng an ninh; loại dự án KT-XH nào đưa vào lợi ích quốc gia; loại dự án KT-XH nào thì đưa vào lợi ích công cộng...

Trên cơ sở đó, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cơ quan soạn thảo phải làm rõ loại đất nào Nhà nước thu hồi, loại đất nào Nhà nước trưng thu, trưng mua. Loại đất nào thì duy trì hình thức cho doanh nghiệp thỏa thuận với người có quyền sử dụng đất. Tiếp đó, phải quy định rõ cơ chế xác định các loại giá đất đối với trường hợp thu hồi, trưng thu, trưng mua đất như thế nào?...

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: “Nếu không làm rõ thì thu hồi đất của dân vẫn rất phức tạp, không biết đất này thuộc lợi ích quốc phòng an ninh hay lợi ích công cộng mà thu hồi. Không biết là đất để trưng thu, trưng mua hay là đất được quyền thoả thuận”. Theo đó, Chủ tịch Quốc hội tiếp tục đề nghị dự thảo Luật quy định cụ thể hơn về giá đất trưng mua, giá thu hồi chung, giá thoả thuận. “Nếu không làm rõ thì luật chưa khả thi”, ông khẳng định.

Đối với các nội dung cơ bản khác của dự thảo Luật đất đai (sửa đổi), đa số các ý kiến của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đánh giá ban soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã phối hợp tiếp thu, giải trình thận trọng các ý kiến đóng góp của nhân dân để xây dựng nhiều điểm tốt hơn.